Zwitserse gewoonten door Nederlandse ogen

Zwitserduits

Zwitserland kent vier officiële talen, en Duits is daar één van. Voor formele geschreven teksten wordt meestal de standaard Duitse spelling gebruikt. De spreektaal is echter compleet anders. Als nieuwkomer kom je bedrogen uit als je denkt dat je met gewoon Duits het Zwitserduits ook wel verstaat.

Zwitserduits is geen officiële taal. Er is geen officiële spelling en elke regio heeft zijn eigen woorden en dialect. Neem alleen al de naam Zwitserduits Wikipedia¹:

Zwitserduits of Schwyzerdütsch (Duits: Schweizerdeutsch), ook gespeld als Schwizertitsch, Schwyzerdytsch, Schwiizertüütsch of Schwyzertütsch

Of deze kaart waarop wordt aangegeven hoe men een klokhuis noemt.

Bron: Kleiner Sprachatlas der deutschen Schweiz²

Wat ik opvallend vind, is dat dialecten niet als iets negatiefs worden gezien. In Nederland is de norm om accentloos Nederlands te spreken in grote steden of in het hoger onderwijs. Hier spreekt iedereen zijn lokale dialect. Natuurlijk migreert het dialect van de buitenstaander langzaam naar dat van de nieuwe omgeving.

Naast de gesproken vorm wordt Zwitserduits ook gebruikt voor informele geschreven teksten, bijvoorbeeld in WhatsApp-gesprekken of mails tussen bekenden. Toen ik voor het eerst zulke teksten las, begreep ik er weinig van. Maar vaak wordt de betekenis duidelijk als je de woorden uitspreekt. Het wordt vaak enigszins fonetisch opgeschreven.

Mijn vriendin I. is er in ieder geval groot fan van, omdat het allemaal niet zo nauw komt met al die naamvallen en spelling. Bovendien, als je iets verkeerd zegt, dan is er vast wel een regio waar ze het wel zo spellen of uitspreken.